Zelf energie produceren en het delen met een hele buurt of gemeenschap is voortaan mogelijk! Een systeem dat lokale en hernieuwbare energieproductie stimuleert waarbij iedereen ook profiteert van stabiele en verlaagde energietarieven.
Ben je een grote producent van hernieuwbare energie, dan kan het interessant zijn om deze energie te delen met meerdere buren in jouw buurt.
We spreken van een energiegemeenschap zodra er sprake is van energie-uitwisseling tussen ten minste één producent en meer dan één deelnemende verbruiker. Die verbruikers hoeven niet in hetzelfde gebouw te zijn, anders spreken we over energiedelen in eenzelfde gebouw.
Wij spreken van een energiegemeenschap zodra aan de volgende twee criteria is voldaan:
- Aantal deelnemers: er moeten meer dan 2 deelnemers zijn (anders zou je in een peer-to-peer situatie zitten);
- Perimeter: binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
In een energiegemeenschap kunnen er meerdere producenten en meerdere deelnemende verbruikers zijn. Bovendien gelden er geen beperkingen ten aanzien van de vestigingsplaats van de verschillende deelnemers, zolang zij maar in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevestigd zijn.
3 mogelijke soorten energiegemeenschappen
Er zijn 3 soorten energiegemeenschappen. De gedetailleerde verschillen staan onderaan deze pagina.
1. Energiegemeenschap van burgers
Het bijzondere van dit type gemeenschap is dat het ook de productie van elektriciteit uit warmtekrachtkoppeling op aardgas mogelijk maakt.
De eigenaar van de installatie moet echter de gemeenschap zelf zijn. Installaties die eigendom zijn van een derde investeerder zijn derhalve uitgesloten.
Voorbeeld: Sommige bedrijven in het centrum van Brussel produceren elektriciteit op basis van zonnepanelen en warmtekrachtkoppeling. Zij kunnen een gemeenschap vormen (bijvoorbeeld in de vorm van een vzw) met de buren in de buurt om iedereen te laten profiteren van deze lokaal geproduceerde energie.
2. Hernieuwbare gemeenschap
In tegenstelling tot een energiegemeenschap van burgers moet de geproduceerde elektriciteit in dit geval afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen. Een warmtekrachtkoppeling op aardgas is derhalve uitgesloten.
Evenals bij de energiegemeenschap van burgers moet de gemeenschap eigenaar zijn van de productie-installatie.
Voorbeeld: Een plaatselijke school en enkele huizen in de straat hebben zonnepanelen. Zij kunnen een gemeenschap vormen (bijvoorbeeld in de vorm van een vzw) met de buren in de buurt om iedereen te laten profiteren van deze plaatselijk geproduceerde energie.
3. Lokale energiegemeenschap
Het specifieke kenmerk van dit type gemeenschap is dat de eigenaar van de productie-installaties zowel een van de leden van de energiedeling als een derde-investeerder kan zijn.
Voorbeeld: In een aantal grote appartementsgebouwen van een woonwijk zijn zonnepanelen geïnstalleerd door een derde investeerder. Een plaatselijke supermarkt heeft ook zijn eigen zonnepanelen. Samen besluiten ze het te delen met de buurt. Zij creëren een lokale energiegemeenschap door een rechtspersoon op te richten. Zij kunnen dan de overproductie van hun eigen installaties delen met hun buren en uiteindelijk zelf proferen van de injectie van andere producenten die in de gemeenschap actief zijn.
Wie zijn de deelnemers?
- de producent(en) van de energie
- de deelnemende verbruikers van die energie
- de rechtspersoon die het delen organiseert
- Sibelga voor het beheer en het verdelen van de energieverbruiken
- Brugel voor de validatie van de energiegemeenschap
Tegen welke prijs kan de energie gedeeld worden?
Je bepaalt zelf de prijs waartegen je jouw elektriciteit deelt. Deze prijs wordt vastgesteld in een overeenkomst tussen de deelnemers.
Je kunt de elektriciteit zelfs gratis delen indien gewenst. Hou er rekening mee dat er nog steeds nettarieven van toepassing zijn.
Is het interessant in mijn geval?
Zorg er allereerst voor dat je de productie van jouw zonnepanelen direct maximaal benut. Het is altijd interessanter om de energie die je zelf produceert ook zelf direct verbruikt.
Ten tweede, zorg ervoor dat de verbruikers van de overtollige energie op hetzelfde moment verbruiken als jij injecteert. Als de deelnemers allemaal hetzelfde consumptietijdprofiel hebben, zal het delen minder interessant zijn.
De Facilitator van Leefmilieu Brussel biedt heel wat tools aan om je hierbij te helpen.
De basisvoorwaarden
Er zijn enkele basisprincipes die voor alle drie soorten gemeenschappen gelden:
- Iedere deelnemer moet een slimme of communicerende meter hebben of hebben laten installeren
- De gemeenschap communiceert met Sibelga via één van haar leden. Deze noemt men het uniek contactpunt (SPOC) en moet zich kenbaar maken bij Sibelga.
- Tussen de gemeenschap en de deelnemers wordt een overeenkomst ondertekend waarin de voorwaarden voor het delen worden geregeld.
- De voorwaarden ten aanzien van Sibelga zijn vastgelegd in het technisch reglement.
- De gemeenschap moet door Brugel worden gevalideerd alvorens van start te gaan. Deze vergunning is 10 jaar geldig en kan worden verlengd.
Specifieke voorwaarden
Bepaalde voorwaarden kunnen verschillen tussen de verschillende soorten gemeenschappen.
| Energiegemeenschap van burgers | Hernieuwbare energiegemeenschap | Lokale energiegemeenschap | |
|---|---|---|---|
| Enkel uit hernieuwbare bron ? (1) | Nee (WKK is ook toegelaten) |
Ja | Ja |
| Verplichting rechtspersoon ? (2) | Ja | Ja | Ja |
| Restriction sur les participants ? (3) | Nee | Ja (er is een beperking voor bepaalde ondernemingen) |
Ja (er is een beperking voor bepaalde ondernemingen) |
| Effectieve controle (4) | Meerdere mogelijkheden | Enkel door leden | Enkel door leden |
| Andere activiteiten mogelijk?(5) | Ja | Ja | Ja, maar beperkt |
| Eigenaar productie-installatie (6) | De gemeenschap | De gemeenschap | De gemeenschap of een (of meer) van haar leden, of de houder van het gebruiksrecht ervan |
(1) Voor een energiegemeenschap van burgers hoeft de opgewekte elektriciteit niet noodzakelijk afkomstig te zijn van een hernieuwbare bron. Warmtekrachtkoppeling op aardgas is derhalve toegestaan.
(2) Voor alle drie soorten gemeenschappen moet een autonome rechtspersoon worden opgericht om het delen te organiseren.
(3) In het geval van een hernieuwbare of lokale energiegemeenschap is er een beperking voor de deelnemende bedrijven:
- Zij kunnen er niet hun voornaamste commerciële of beroepsactiviteit van maken.
- Grote bedrijven zijn niet toegestaan.
(4) In het geval van een hernieuwbare of lokale energiegemeenschap wordt de effectieve controle uitgeoefend door de leden die dicht bij de door de gemeenschap ontwikkelde projecten staan. In het geval van een energiegemeenschap van burgers wordt de daadwerkelijke controle uitgeoefend door natuurlijke personen, regionale of lokale autoriteiten, kleine ondernemingen waarvoor de energiesector niet het belangrijkste gebied van economische activiteit is.
(5) De verschillende gemeenschappen kunnen allemaal andere activiteiten verrichten dan delen:
- het opwekken van elektriciteit
- verbruiken
- of opslag.
Zij kunnen ook, met uitzondering van de lokale energiegemeenschap:
- deelnemen aan aggregatiediensten
- flexibiliteitsdiensten aanbieden
- energiediensten
- of laaddiensten voor EV's.
(6) In het geval van een energiegemeenschap van burgers of een hernieuwbare energiegemeenschap moet de gemeenschap eigenaar zijn van de opwekkingsinstallatie(s) (eenheden van derden zijn dus uitgesloten). Bij een lokale energiegemeenschap daarentegen is de gemeenschap of een (of meer) van haar leden eigenaar van de productie-eenheid of houder van het gebruiksrecht ervan.
Meer informatie
Bekijk ook de pagina van de energieregulator Brugel over het energiedelen via een energiegemeenschap.