Elektrische wagens, warmtepompen en lokale energieproductie zorgen voor heel wat uitdagingen in het elektriciteitsnet. Daarom onderzoekt Sibelga hoe een smart grid kan helpen om het net beter te beheren en futureproof te maken.
Het Brusselse energielandschap verandert razendsnel, en die evolutie zet zich alleen maar verder. Elektrische mobiliteit, lokale energieproductie, hernieuwbare bronnen en nieuwe technologieën zoals warmtepompen en batterijen spelen een steeds grotere rol. Uit alle scenario’s die Sibelga onderzocht, blijkt dat de elektriciteitsvraag blijft stijgen en hernieuwbare energie tegen 2050 een nog grotere plaats zal innemen.
Een delicaat evenwicht
Zo'n energienet in volle transitie brengt nieuwe uitdagingen mee voor het behoud van het evenwicht op ons net. Eenvoudig gezegd moet de hoeveelheid elektriciteit die producenten op het net injecteren op elk moment gelijk zijn aan wat verbruikers afnemen.
Is die balans verstoord? Dan kan dat grote gevolgen hebben, zoals een storing of, in het ergste geval, zelfs een totale ineenstorting van het net - een black-out.
De impact van nieuwe verbruikspatronen
Nieuwe verbruikspatronen zorgen voor verbruikspieken die de capaciteit van het net flink op de proef kunnen stellen.
Het stijgende aantal elektrische voertuigen van de laatste jaren heeft bijvoorbeeld geleid tot een exponentiële groei van elektrisch laden. Bovendien laden steeds meer voertuigen op hetzelfde moment op, wat zorgt voor pieken in de vraag naar stroom.
Warmtepompen zijn door hun energie-efficiëntie en geringe impact op het milieu ook populair geworden. Maar wanneer ze in eenzelfde gebied tegelijk draaien, kan dat het elektriciteitsnet zwaar belasten.
Decentrale productie als uitdaging
Nu er meer decentrale energieproductie is op verschillende plekken van het net, wordt het behoud van het evenwicht steeds complexer.
Vroeger, toen elektriciteit alleen via traditionele centrales werd opgewekt, was het relatief eenvoudig om het net in balans te houden. Bij veranderende vraag konden producenten de opwekking van energie eenvoudig aanpassen.
Tegenwoordig komt steeds meer elektriciteit van hernieuwbare bronnen, zoals zon en wind. Maar die energie fluctueert en is niet altijd voorspelbaar. We kunnen niet verwachten dat de zon altijd schijnt of dat de wind waait wanneer we het nodig hebben – dit maakt het evenwicht nog lastiger te beheren.
Decentrale opwekking brengt nieuwe uitdagingen voor de stabiliteit van het stroomnet.
Evenwicht en flexibiliteit
Met een schommelende vraag, grotere verbruikspieken en een steeds groeiend aandeel hernieuwbare energie wordt het steeds ingewikkelder om het elektriciteitsnet in evenwicht te houden, zowel op lokaal als globaal niveau.
Daarom wordt de flexibiliteit van klanten die op het distributienet zijn aangesloten steeds belangrijker. Dit betekent dat zij hun elektriciteitsverbruik tijdelijk kunnen verhogen of verlagen op basis van een extern signaal.
Sibelga speelt hierin een sleutelrol door flexibiliteitsdiensten aan te bieden binnen de grenzen van het net. Dit vereist real-time monitoring van energiestromen, voorspellingen voor de komende dagen en snelle acties wanneer de netlimieten in zicht komen.
Het smart grid-concept
Een smart grid, of slim elektriciteitsnet, is een technologische upgrade van het traditionele net. Dankzij geavanceerde technologieën krijgen we beter inzicht in energiestromen en kunnen we de netcapaciteit efficiënter benutten.
Daarom investeert Sibelga al jaren in slimme tools voor toezicht en controle. Naast de al vergevorderde uitrol van glasvezel, slimme meters en een nieuw geavanceerd controlecentrum, richt ons strategisch plan zich op een steeds slimmer elektriciteitsnet tegen 2035.
Een smart grid bouwen is een proces van lange adem, maar elke stap brengt ons dichter bij een efficiënter en flexibeler net.
Voordelen van een smart grid
Een smart grid maakt het mogelijk om het elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken door slim om te gaan met energiebronnen, nieuwe verbruikspatronen en geavanceerde beheers- en controleparameters.
Voor Sibelga biedt een smart grid dan ook heel wat voordelen bij het uitvoeren van haar taken:
- Bepalen welke maatregelen en strategieën nodig zijn om een betrouwbare en kwalitatieve stroomtoevoer te garanderen.
- De productie van hernieuwbare energie en de nieuwe gebruiksvormen integreren in het net.
- Het optimaliseren van investeringen in infrastructuur.
- Toegang bieden tot nieuwe diensten (flexibiliteit, energiedelen enz.).
De bouwstenen van een smart grid
Meet- en telecommunicatiesystemen vormen het kloppende hart van een smart grid. Dankzij realtimetoezicht en procesautomatisering kunnen problemen snel worden opgespoord en vaak zelfs opgelost nog voordat ze kritiek worden. Concreet betekent dit minder onverwachte stroomstoringen en een betrouwbaarder net voor iedereen.
Samengevat zijn de kernprincipes van een smart grid:
- Beter inzicht in energiestromen via directe metingen of berekeningen.
- Korte-termijnprognoses met behulp van slimme algoritmen.
- Identificatie van potentiële risicozones.
- Mogelijkheid om direct of indirect in te grijpen om spanningsproblemen of overbelasting te voorkomen.
Een smart grid zorgt voor meer inzicht in de energiestromen.
Gedeelde verantwoordelijkheid
Een smart grid zorgt voor dynamische netsturing en helpt om de infrastructuur beter te beheren, maar het kan niet alles alleen oplossen. Het behouden van een stabiel elektriciteitsnet vraagt om een gezamenlijke inspanning van zowel energieleveranciers als verbruikers.
Hoewel een smart grid strategieën biedt om netcongestie te voorkomen, is het ook belangrijk dat verbruikers hun energiegebruik of -productie aanpassen op piekmomenten. Flexibiliteitsdiensten en slimme tarieven kunnen helpen om de belasting beter te spreiden en bewuster energieverbruik te stimuleren.
Daarnaast maakt een smart grid gerichte investeringen mogelijk, zodat het net op lange termijn mee evolueert met de groeiende vraag.
Kortom, een smart grid is een cruciale pijler in de energietransitie. Het is niet de enige oplossing, maar wel een onmisbare tool om de elektriciteitsvoorziening betrouwbaar te houden en voorbereid te zijn op de uitdagingen van de toekomst.