De openbare verlichting in Brussel: van kaars tot geconnecteerde leds

De openbare verlichting beantwoordt aan essentiële behoeften van de bevolking en maakt het leven in onze wijken aangenamer. De uitdagingen ervan evolueren continu. Ze hebben te maken met veiligheids-, economische en ecologische aspecten en met welzijn.

Net als andere grote steden investeert  Brussel permanent in het openbareverlichtingspark. De voorbije jaren heeft de stadsverlichting een spectaculaire ontwikkeling doorgemaakt. De boodschap: beter en slimmer verlichten. Vandaag verlichten zo’n 90 000 verlichtingstoestellen de straten in het Brussels gewest als de avond valt.

Inhoud

Wist je dit?

Sibelga beheert enkel de openbare verlichting langs de gemeentelijke wegen. De openbare verlichting langs de gewestelijke wegen wordt door Brussel Mobiliteit beheer.

De openbare verlichting van vroeger tot nu

De stadsverlichting doorheen de tijd

De straten voorzien van meer licht en ze veiliger maken, dat was van meet af aan het doel van de openbare verlichting toen die meer dan 3 eeuwen geleden haar intrede deed.

Met de tijd werd de dichtheid van onze steden groter en steeg het aantal wagens. Nieuwe noden doken op, zoals een betere verkeersveiligheid of de belichting van handelszaken en monumenten.

Meer natuurlijke verlichting

Nieuwe uitdagingen voor de openbare verlichting

De laatste jaren evolueerde de verlichting naar uniformer en aangenamer licht. Dat betekent lampen met een lagere lichtsterkte en meer lampen die naar beneden gericht zijn om de hinder op de gevels te beperken.

De klimaatverandering en kenergietransitie brengen nieuwe uitdagingen met zich:

  • het energieverbruik matigen
  • het milieu beschermen
  • de lichthinder beperken.

Daarom ruimen oude lampen vandaag plaats voor leds. Ledtechnologie staat voor compactere, esthetischere en energiezuinigere systemen. En zonder leds geen slimme verlichting!

Multifunctionele verlichting

De openbare verlichting van morgen werkt met slimme leds

Begin 2024 zijn al bijna 17 000 lampen vervangen door slimme leds. Dat is 20 % van de 90 000 verlichtingstoestellen in Brussel. Doelstelling tegen 2030? 100 % van het openbareverlichtingspark uitrusten met geconnecteerde leds!

Slimme openbare verlichting draagt bij tot een betere levenskwaliteit voor alle Brusselaars. De slimme verlichtingstoestellen zijn op afstand controleerbaar en kunnen in realtime informatie communiceren over hun werkingsstaat. Ze bieden tal van voordelen:

  • een energiebesparing van 35 % tegen 2035.
  • minder lichthinder dankzij dimming.
  • een snellere oplossing van de storingen.
Openbare verlichting: een paar cijfers

Biodiversiteit en lichtvervuiling

Kunstlicht als de avond valt, is essentieel voor de inwoners. Het kan evenwel schadelijke effecten hebben voor de fauna en de flora die het al zwaar te verduren krijgen in stadszones. We moeten dus een juist evenwicht vinden tussen verlichtingsnoden en respect voor het milieu.

Sinds een paar jaar worden proefprojecten opgezet om de impact van de openbare verlichting op de biodiversiteit te verkleinen. Bat Light District in Jette is daar een voorbeeld van: de Heilig-Hartlaan is sinds kort met oranjekleurige ledverlichting uitgerust. Die nachtverlichting is zachter en geschikter voor de vleermuizen die daar talrijk aanwezig zijn.

In één nacht kan een vleermuis tot 3 000 insecten - waaronder muggen - verorberen. Vleermuizen zijn m.a.w. een natuurlijk insecticide en ze spelen als dusdanig een essentiële rol in het evenwicht van ons ecosysteem.

Claire Brabant, projectmanager ‘vleermuizen’ bij Natagora.

Sibelga test ook de installatie van lichtbollen uit om de lichtvervuiling te verminderen. Sensoren op de verlichtingspalen kunnen de lichtintensiteit van de verlichtingstoestellen verkleinen of vergroten naargelang er voetgangers of fietsers voorbijkomen.

Efficiënt gebruik van de stadsruimte

De stadsruimte is beperkt. Daarom is het essentieel om er zo efficiënt mogelijk gebruik van te maken. Het delen van onze palen met andere actoren is een manier om het gebruik ervan te optimaliseren. Bijvoorbeeld voor de installatie van wifiantennes in de openbare ruimte of van luchtvervuilingssensoren. 

We testen ook de integratie van elektrische laadpalen op verlichtingspalen en van verlichtingstoestellen op de palen van de bovenleidingen van het nieuwe tracé van tram 10.

Het patrimonium tot zijn recht laten komen

In samenwerking met de gemeenten zet Sibelga haar expertise ook in voor de aanlichting van tal van openbare gebouwen.

En sinds 2021 werken we samen met Urban Brussels voor de aanlichting van meerdere geklasseerde art-nouveaugebouwen zoals het Hotel Hannon, het Hotel van Eetvelde, het Cauchiehuis, het Hortamuseum of nog de gebouwen in de buurt van het Koningsplein.

Het licht moet aan het gebouw glans verlenen zonder dat het zijn eigenheid verliest. Met respect voor de geest van het gebouw, de geschiedenis ervan, de intentie van de architect én de functie ervan.

Madjid Teklal, projectmanager aanlichting en coördinator van de Urbanprojecten.

Sibelga waakt over de verlichting in de stad

Elk jaar voeren wij gemiddeld ongeveer 300 interventies uit als gevolg van daden van vandalisme op het net. We bedenken ook oplossingen om wangedrag te voorkomen door bijvoorbeeld kastjes hoger te installeren of ze steviger te maken. 

Wij voeren ook gemiddeld zo’n 700 herstellingen per maand uit om storingen op het net te verhelpen.

We zien er ook continu op toe dat het melden en verwerken van storingen vlotter verloopt. Daarom hebben wij een volledige digitale cartografie van het openbareverlichtingsnet uitgetekend en een nieuwe applicatie ontwikkeld om het melden van storingen te vergemakkelijken.

Ons doel? Brussel verder laten schitteren, voor het welzijn en de veiligheid van iedereen.